k-punk i patologie późnego kapitalizmu

Jednym z badaczy i badaczek kulturowych podejmującym zagadnienie zdrowia psychicznego był Mark Fisher. Fisher sam cierpiał na depresję, co doprowadziło go do samobójczej śmierci 13 stycznia 2017 roku. Piszący pod pseudonimem k-punk Fisher jest autorem pracy “Realizm kapitalistyczny. Czy nie ma alternatywy” (Fisher 2020). Fisher analizując sprzeczności kapitalistycznego pola społecznego zauważał, że patologizacja chorób psychicznych wyklucza jakąkolwiek możliwość polityzacji, a to z kolei prowadzi do stanu refleksywnej impotencji. Dla Fishera prywatyzacja problemów psychicznych i sprowadzanie ich do kwestii nierównowagi neurologicznej i/lub dysfunkcji w środowisku rodzinnym skutkuje odrzuceniem pytania o przyczynowość na poziomie społecznym. (Fisher 2020: 37-38).

Fisher poruszał problem depresyjnej hedonii, jaką dostrzegał u brytyjskich nastolatków. Definiował ją jako stan, w którym jednostka jest niezdolna do robienia czegokolwiek poza poszukiwaniem przyjemności, która jest konsekwencją “dwuznacznej pozycji strukturalnej uczniów, którzy utknęli gdzieś pomiędzy swoją dotychczasową rolą, podmiotu instytucji dyscyplinarnych, a nowym statusem - konsumenta usług” (Ibidem). Ma to miejsce w społeczeństwie kontroli, w którym jednostki funkcjonują “w trybie nieskończonego przewleczenia” - edukacji trwającej przez całe życie, pracy, która wypełnia całe życie. Czyni to nas częścią kontroli, której podlegamy i gdzie wszystkie instytucje oparte są na modelu rozproszonej korporacji - stajemy się “narkomanami kontroli” - uzależnieni i owładnięci kontrolą, której naczelną logiką jest ciągła konsumpcja i nieustanny rozwój (Ibidem: 39).

“Zbyt nakręcone, żeby się skupić”

Fisher twierdził, że “Nowe Ciało” rynkowego stalinizmu (termin ten jeszcze rozwinę w innym poście) nie dąży do realizacji własnych celów edukacyjnych, ale osuwa się w hedonistyczny letarg. Zauważał, że “konsekwencją uzależnienia się od matrycy czystej rozrywki jest stan rozdygotania i pobudzonej interpasywności”, w których skupienie i koncentracja nie są już możliwe. Kulturowe ujęcie chorób psychicznych kazało Fisherowi wierzyć, że stan nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi “(ADHD) jest patologią późnego kapitalizmu.

Temat jest wielce interesujący, więc kwestię hipotez na temat pochodzenia choroby afektywnej dwubiegunowej będę rozwijać w kolejnych postach.